Η ιστορία του Πιέτρο Κουερίνι
Στις 25 Απριλίου 1431, ο Πιέτρο Κουερίνι, Βενετός ευγενής και έμπορος, απέπλευσε από την Κάντια (σημερινή Κρήτη) με το πλοίο Cocca Querina, μεταφέροντας πολύτιμο φορτίο, όπως κρασί Malvasia, ελαιόλαδο, σταφίδες, βαμβάκι και άλλα πολύτιμα αγαθά.
Προορισμός του ήταν η Φλάνδρα, ένας από τους κύριους εμπορικούς κόμβους της Ευρώπης.
Ο Querini και το πλήρωμά του, συμπεριλαμβανομένων των Cristofalo Fioravanti και Nicolò de Michiel, αντιμετώπισαν ένα δραματικό ταξίδι.
Ξεκινήστε αυτή την περιπέτεια και εξερευνήστε την ιστορία που συνέδεσε την Ευρώπη από νότο σε βορρά, δια θαλάσσης και ξηράς, μεταξύ 1431 και 1433.
Η ιστορία της Querina Τόμος 1. Έργο τέχνης του Franco Fortunato, έκθεση "Η ιστορία της Querina"
Το ταξίδι του Πιέτρο Κουερίνι
Το πρώτο μέρος του ταξιδιού ήταν γεμάτο με πολλές δυσκολίες.
Στις 2 Ιουνίου 1431, το πηδάλιο έσπασε, αναγκάζοντας το Cocca Querina να δέσει στο Κάντιθ της Ισπανίας για επισκευές. Μετά από μια εκτεταμένη στάση, το πλοίο τελικά συνέχισε το ταξίδι του στις 14 Ιουλίου, αλλά ισχυροί αντίθετοι άνεμοι το έστρεψαν προς τα Κανάρια Νησιά. Μόλις επέστρεψε στην πορεία του, έφτασε στη Λισαβόνα στις 29 Αυγούστου, όπου χρειάστηκαν περαιτέρω επισκευές για την ενίσχυση του πλοίου και την αναπλήρωση των προμηθειών.
Ξαναπελαύνοντας στις 14 Σεπτεμβρίου, το πλήρωμα αντιμετώπισε νέες προκλήσεις. Παρά την επιδείνωση των καιρικών συνθηκών, ο Querini έκανε μια στάση στο λιμάνι του Muros στις 26 Οκτωβρίου. Πριν συνεχίσει το ταξίδι, επισκέφθηκε την εκκλησία του Αγίου Ιακώβου στο Σαντιάγο ντε Κομποστέλα, συνοδευόμενος από ορισμένα μέλη του πληρώματός του.
Το Ναυάγιο και ο Αγώνας για την Επιβίωση
Στις 5 Νοεμβρίου 1431, το Querina αναχώρησε για άλλη μια φορά, αλλά σφοδρές καταιγίδες οδήγησαν το πλοίο πέρα από το Ακρωτήριο Finisterre, στα ανοικτά των ιρλανδικών ακτών. Οι αδιάκοποι άνεμοι έσπρωξαν το πλοίο προς τα νησιά Scilly και στη συνέχεια βορειότερα. Αντιμέτωπος με ακραίες συνθήκες, ο Querini αποφάσισε να καταβιβάσει δύο σωστικές λέμβους: το Schiffo, με 21 ναύτες, και το Fusta, που μετέφερε τους υπόλοιπους 47 άνδρες, συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του Querini. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, τα δύο σκάφη έχασαν την επαφή και αργότερα ανακαλύφθηκε ότι όλοι οι ναύτες στο Schiffo είχαν χαθεί.
Η κατάσταση στο Φούστα ήταν τρομερή: το πηδάλιο έσπασε, αφήνοντας το πλήρωμα στο έλεος των κυμάτων και του έντονου ψύχους, το οποίο τελικά τους μετέφερε πέρα από τον Αρκτικό Κύκλο. Από τους 47 άνδρες, οι 26 υπέκυψαν σε υποθερμία ή πέθαναν αφού ήπιαν αλμυρό νερό σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να σβήσουν τη δίψα τους.
Salvation in the Lofoten Islands
Στις 4 Ιανουαρίου 1432, οι επιζώντες εντόπισαν στεριά. Στις 6 Ιανουαρίου, έφτασαν τελικά στη Σαντόγια, ένα από τα νησιά Λοφότεν της Νορβηγίας, όπου βρήκαν καταφύγιο ανάμεσα στα ερείπια του σκάφους τους και επέζησαν τρώγοντας χιόνι, σαλιγκάρια και πεταλίδες. Οι προκλήσεις επέμεναν, καθώς το δριμύ κρύο και η έλλειψη τροφίμων έκαναν την κατάστασή τους απελπιστική.
Μετά από έντεκα ημέρες, η τύχη άλλαξε όταν ο πιστός υπηρέτης του Querini ανακάλυψε μια εγκαταλελειμμένη καλύβα και σημάδια ανθρώπινης ζωής σε κοντινή απόσταση. Τον Φεβρουάριο, ένας Νορβηγός ψαράς και οι δύο γιοι του, που είχαν έρθει στη Sandøya για να ελέγξουν τα ζώα, βρήκαν τους ναυαγούς και τους πήγαν στο Røst, ένα μικρό ψαροχώρι.
Η ζωή στο Ρέστ και η ανακάλυψη του stockfish
Η κοινότητα του Ρέστ υποδέχτηκε τους επιζώντες με μεγάλη φιλοξενία, παρέχοντάς τους τροφή, στέγη και φροντίδα. Ο Πιέτρο Κουερίνι έδωσε μια λεπτομερή περιγραφή του χωριού, των εθίμων και του τρόπου ζωής των ντόπιων. Εδώ συνάντησε για πρώτη φορά το μπακαλιάρο, ένα ψάρι που αποξηραινόταν στον άνεμο και τον ήλιο χωρίς τη χρήση αλατιού, το οποίο ήταν ένας κρίσιμος πόρος για την επιβίωση των ντόπιων.
Η Επιστροφή στο Σπίτι
Αφού πέρασαν εκατό ημέρες στο Ρέστ, το πλήρωμα αποφάσισε να επιστρέψει στη Βενετία. Στις 14 Μαΐου 1432, αναχώρησαν με πλοίο με προορισμό το Μπέργκεν, μεταφέροντας εξήντα ψάρια που τους είχαν χαρίσει οι οικοδεσπότες τους. Το ταξίδι συνεχίστηκε με μερικές αναποδιές. Στις 29 Μαΐου, έφτασαν στο Τρόντχαϊμ, όπου απέτισαν φόρο τιμής στα λείψανα του Αγίου Όλαφ και έμαθαν για μια σύγκρουση μεταξύ του βασιλιά της Νορβηγίας και των Γερμανών.
Στη συνέχεια αποφάσισαν να ταξιδέψουν στο Σέντερκέπινγκ για να συναντήσουν τον συμπατριώτη τους, Ζουάν Φραγκίσκο, ο οποίος ζούσε στο κάστρο Στέγεμποργκ στη νότια Σουηδία. Διασχίζοντας τη Σουηδία, έφτασαν στη Βάντστενα, όπου σταμάτησαν στο Μοναστήρι της Αγίας Μπριτζέτας κατά την περίοδο της ευσπλαχνίας που λάμβανε χώρα στην πρόσφατα ανακατασκευασμένη εκκλησία αφιερωμένη στην αγία. Ο Κουερίνι αργότερα επανενώθηκε με τον συμπατριώτη του, ο οποίος τον βοήθησε να συνεχίσει το ταξίδι του προς τη Βενετία.
Στο Λόντεζε, ένα σημαντικό εμπορικό κέντρο του Μεσαίωνα κοντά στο σημερινό Γκέτεμποργκ, το πλήρωμα χωρίστηκε: κάποιοι, συμπεριλαμβανομένων των Κριστόφαλο Φιοραβάντι και Νικολό ντε Μικιέλ, επιβιβάστηκαν στο Ρόστοκ της Γερμανίας, ενώ άλλοι, συμπεριλαμβανομένου του Κουερίνι, ταξίδεψαν στην Αγγλία. Ο Κουερίνι έφτασε στο Κινγκς Λιν στις 22 Σεπτεμβρίου 1432 και στη συνέχεια συνέχισε για το Λονδίνο μέσω του ποταμού προς το Κέιμπριτζ, σταματώντας στο Βενεδικτινό μοναστήρι του Αββαείου Γουόλντεν, τώρα Audley End House , όπου φιλοξενήθηκε από Βενετούς εμπόρους. Από το Λονδίνο, συνέχισε το ταξίδι του μέσω της Φλάνδρας, της Γερμανίας και της Ελβετίας, φτάνοντας τελικά στη Βενετία στις 25 Ιανουαρίου 1433.
Σύναψη
Το ταξίδι του Pietro Querini δεν ήταν μόνο μια εξαιρετική περιπέτεια, αλλά σηματοδότησε και την έναρξη μιας πολιτιστικής και γαστρονομικής ανταλλαγής μεταξύ της Βόρειας Ευρώπης και της Ιταλίας. Η έκθεσή του, που παρουσιάστηκε στον Δόγη της Βενετίας, προσφέρει μια λεπτομερή περιγραφή του ανθρώπινου πόνου και της ανθεκτικότητας, καθώς και πολύτιμες γνώσεις για τα έθιμα και τις πρακτικές των σκανδιναβικών πληθυσμών τον 15ο αιώνα.
Υπάρχουν δύο ξεχωριστές αναφορές αυτής της εξαιρετικής περιπέτειας, η μία από τον Pietro Querini, που φυλάσσεται σε δύο χειρόγραφα αντίγραφα στη Biblioteca Apostolica Vaticana και τη Biblioteca Marciana στη Βενετία, η άλλη από τους δύο επιζώντες αξιωματικούς του πλοίου Cristoforo Fioravanti και Nicolò di Michiel, που φυλάσσεται στη συλλογή και στη συλλογή του Nablioteca. Ο Φλωρεντινός ανθρωπιστής Antonio di Corrado de Cardini.
Ενδιαφέρουσες αναφορές στο έπος του Querini είναι επίσης εμφανείς στους ναυτικούς χάρτες της εποχής , όπως στον Άτλαντα του Andrea Bianco, του 1436, που υποδεικνύει «stocfis» στην περιοχή των Λοφότεν, και στον διάσημο παγκόσμιο χάρτη του Fra' Mauro (1457-1459), ο οποίος γράφει: «Questa provincia di Norvegia scorse misier Piero Querino come e noto», δηλαδή: «Σε αυτήν την επαρχία της Νορβηγίας υπήρχε ο Piero Querino ως γνωστός».
[…] Στις προσευχές μου, ζήτησα από τον Κύριο τη χάρη να επιστρέψω σπίτι υγιής και να βρω υγιείς τους αγαπημένους μου. Και έτσι έγινε.
Ας δοξάσουμε λοιπόν τον Κύριό μας εν σεχούλα σεχουλόρουμ. Αμήν.
Για τα εισαγωγικά: Il naufragio della Querina του Paolo Nelli.
Οι πληροφορίες ελήφθησαν από:
Πλούδα, Άντζελα. 2021. Infeliçe e sventuratta coca Querina»: I racconti originali del naufragio dei Veneziani nei mari del Nord. Roma: Viella Libreria Editrice.
Νέλλη, Πάολο. 2019. Il naufragio della Querina. Veneziani nel circolo polare artico. Roma: Nutrimenti
Chiampesan Giovanni, Romina Graziano. 2024. Itinerarium Bacalae. Dueville: Agorà Factory.
Liuzza, Marzia. 2018. Il grande viaggio di Pietro Querini: una ricerca tra storia e cultura. Διατριβή, Πανεπιστήμιο IULM.
Σημείωση: προς το παρόν, δεν υπάρχουν εικόνες ή πίνακες που να αποδίδονται στον Pietro Querini.
